اندازه گيري ويژگي لاستيك
ويژگي | روش اندازه گيري |
مرجع ASTM |
مرجع BS |
مرجع ISO |
سختي |
با درجه اندازه گرفته مي شود و بر اساس فرو رفتن يك سوزن درون لاستيك تحت يك بار مشخص به دست مي آيد مقياس هاي متداول سه مورد هستند. |
D2240 D1415 |
BS903 Part A26 |
ISO48 ISO1400 ISO1818 |
استحكام كششي |
با واحدهاي مختلفي اندازه گرفته مي شود و به صورت نيرو بر واحد سطح بيان مي شود يك آزمونه دمبل شكل استاندارد با سطح مقطع مشخص در اين آزمون كشيده مي شود تا دو تكه شود نيروي مورد نياز براي انجام اين كار ضبط شده و به صورت نيرو بر واحد سطح بيان مي شود |
D214 |
BS903 partA2 |
ISO37 |
افزايش طول | به طول در نقطه شكست اطلاق مي شود و بر اساس در صد طول اوليه <طول در حالت بدون تنش> بيان مي شود . براي مثال اگر لاستيكي به دو برابر طول اوليه خود پيش از شكست برسد افزايش طول آن100% خواهد بود. |
D214 |
BS903 partA2 |
ISO37 |
مدول | مدول بر اساس نيروي لازم براي كش آمدن يك لاستيك تا درصدي از قبل تايين شده طول اوليه آن مثل 100% و 200% و 300% {مدول در لاستيك غير خطي است} اندازه گرفته مي شود {البته نيرو بر واحد سطح است} اغلب به صورت زير نوشته مي شود. يعني مدول در 3/0 mpa=100%} m100 0.3 mpa |
D214 |
BS903 partA2 |
ISO37 |
مانايي فشار | يك قطعه استوانه اي از لاستيك با ضخامت معين تا يك ارتفاع مشخص {معمولا 70 تا 75% طول اوليه آن } و در دماي تعريف شده براي يك دوره زماني مشخص فشرده مي شود. مانايي فشار ارتفاع بازنگشته است و بر اساس درصدي از مقداري كه فشرده شده بود بيان مي شود |
D396 |
BS903 partA6 |
ISO815 |
مانايي دائم {مانايي كششي} | آزمونه اي باطول معين با درصدي از پيش اعلام شده براي يك دوره زماني كشيده شده ،سپس رها مي شود. مانايي فشار،ارتفاع باز نگشته است و بر اساس درصدي از مقداري كه فشرده شده بود بيان مي شود. |
D412 |
BS903 partA5 |
ISO/R2285 |
چگالي | چگالي بر اساس وزن بر واحد حجم تعيين مي شود و با وزن كردن نمونه در هوا و آب اندازه گرفته مي شود چگالي= وزن در هوا {وزن در هوا ، وزن در آب} |
- |
BS903 partA1
|
ISO2781 |
جهندگي | جهندگي با تجهيزات آزمون استاندارد اندازه گرفته مي شود {كه شامل چندين نوع است مثل{ lukere bound,tripsomerter, Dunop} آزمونه اي استاندارد توسط يك چكش ضربه ميخورند و ميزان برگشت چكش اندازه گرفته مي شود اين ويژگي با درصد طول حركت چكش ضربه زننده بيان مي شود. |
D1054 D2632 |
BS903 partA8 |
ISO/R1767 |
مقاومت شيميايي | اين مورد معمولا برا اساس تغيير در ويژگي ها { نظير سختي ، استحكام و افزايش طول در نقطه شكست} بيان مي شود و بر اثر حضور مواد شيميايي در شرايط مشخص {شامل غلظت زمان و دما} حادث مي شود |
- | - | - |
مقاومت در برابر حلالها |
مقاومت در برابر حلاله معمولا با اندازه گيري حجم لاستيك و به صورت درصد حجمي بيان مي شود {مثلا 100% نشان مي دهد كه حجم لاستيك در نتيجه قرارگيري در برابر حلال دو برابر شده است} 10% نشان مي دهداز حجم لاستيك كاسته شده است. تغيير حجم با تعيين وزن نمونه در هوا و آب ،پيش و پس از قرارگيري در برابر حلال در شرايط مشخص و تعيين شده اندازه گرفته مي شود. نمونه معمولا كاملا در مايع غوطه ور مي شود . مقاومت حلالي معمولا به روشي مشابه با روش مواد شيميايي{كه در بالا ذكر شد} تعيين مي شود |
D471 |
BS903 partA16 |
ISO1817 |
مقاومت جوي | مقاومت جوي آزموني است كه به نسبت وابسته به موضوع كار است و بديهي است كه به وضوح شرايطي كه تحت آن ماده يا قطعه مورد نظر قرار مي گيرد ذكر شود. يعني زمان جغرافيا ،زاويه و جهت در قرارگيري در برابر آفتاب اندازه گرفته شده و درصد تغيير بيان شود {البته به استثناي سخني كه معمولا بر اساس درجه ثبت مي شود} تغييردر هر ويژگي را مي توان اندازه گرفت اما معمولترين ها عبارتند از سختي استحكام كشش و... |
D1171 |
BS903 partA53 partA54 |
- |
مقاومت در برابر ازن | ازن موجب ترك خوردن لاستيك مي شود. آزمونه ها معمولا اندكي تحت كرنش قرار ميگيرند. اين كار بر اي مثال با خماندن روي يك ماهيچه كشيدن در حد 5% در شرايط ايسنا{ايستاتيك} در معرض يك جو كنترل شده كه داراي ازن {معمولا 50 pphm} انجام مي شود. اين تركها با كمك عكسهاي استاندارد اندازه گيري و يا توصيف و درجه بندي مي شوند. براي مثال مي گويند:با برابر بزرگنمايي قابل مشاهده است.يا با چشم غير مسلح ديده مي شود. و يا نتايج به صورت مدت زمان لازم براي مشاهده يك درجه خاص از ترك خوردگي يا به صورت ميزان ترك خوردگي مشاهده شده در يك دوره زماني خاص بيان مي شود. |
D1149 |
BS903 part A43 |
ISO A43 |
ويژگي هاي الكتريكي | رسانايي و ضد الكتريسيته ساكن بودن لاستيك معمولا بر اساس اندازه گيري مقاومت الكتريكي آنها تعيين مي شود. اندازه گيري مقاومت الكتريكي آنها تعيين مي شود. اندازه گيري مرسوم از طريق ضخامت يك نمونه و با استفاده از الكترودهاي 25mm مربعي تحت فشار n45 و اعمال ولتاژ 500VDC در تقريبا 6MA انجام مي شود {انرژي هدر رفته در آزمونه حداكثر به 3w مي رسد} سطح بايدپيش از اندازه گيري پاك شود. سطوح طرحدار بايد با يك محلول يا پوشرنگ رسانا خيس شوند . نتايج به اهم بايد ضبط شوند و شرايط آزمون نيز بايد درج شود. |
D991 D257 |
BS2050 | - |
استحكام پارگي | استحكام پارگي از نيروي مورد نياز براي پاره كردن يك آزمونه استاندارد اندازه گرفته مي شود آزمونه هاي استاندارد به نحوي طراحي شده اند كه نقطه ضعف داشته باشند تا از آن جا پارگي بياندازد |
D624 |
BS903 partA3 |
ISO A43 |
مقاومت سايشي | تعيين ويژگي سايشي لاستيك مشكل است ماشين هاي سايش متفاوتي طراحي شده اند اما آنها نتايج يكساني نمي دهند مرسومترين ساينده ها عبارتند از Dupont و Dunlop و akron نتايج به صورت حجم از دست رفته به ازاي هر آزمونه استاندارد يا تفاوت حجم از دست رفته در قياس يا يك ماده معيار كه ميزان سايش آن معلوم است ابراز مي شود. البته نمايه هايي از سايش نسبي نيز استفاده مي شود. |
D394 |
BS903 partA9 |
- |
استحكام الكتريكي |
با قراردادن يك ديسك لاستيكي با ضخامت معين بين دو الكترود و افزايش تدريجي با مرحله اي ولتا تا زماني كه شكست الكتريكي رخ دهد اندازه گرفته مي شود مقدار آن بر اساس ولت بر واحد ضخامت بيان مي شود {براي مثال KV به ازاي هر ميليمتر يا V به ازاي هر 0.001 اينچ } |
D149 |
BS903 partAc2 BS903 partAc4 |
- |
مقاومت شعله اي |
آزمون هاي مقاومت شعله اي نيازمند سوخت و مشعلي {Burner} استاندارد است كه شعله اي با مشخصات معين بدهد نمونه لاستيكي در موقعيتي معين نسبت به شعله قرارداده مي شوند و پس از يكدوره افروزش مشخص برداشته مي شوند. مدت زمان براي خود خاموش شوندگي لاستيك و همچنين جزيياتي راجع به پس گذاري {Afterglow} و هر نوع دره داغ بر آمده از نمونه در هر مرحله ضبط مي شوند . آزمونهاي پيچيده تر ديگري كه شامل تحليل داده هاي تف كافتي براي بررسي سميت است نيز موجود است. |
- | BS 2011 |
|
لك اندازي |
لك اندازي پوشه هاي آلي تكميل {organic fiinishes} با قراردادن نمونه لاستيك بر روي يك نمونه برداشته شده و پوشه تكميل آلي پاك و اعمال فشار براي يك دوره زماني در يك دماي مشخص اندازه گرفته مي شود . پس از آن نمونه برداشته شده و پوشه تكميل براي بررسي شواهد لك يا تغيير رنگ مشاهده مي شود . مرسوم است كه توصيفي از هر نوع لكه مشاهده شده گزارش شود |
D926 |
BS903 partAc2 |
ISO 3865 |
دماي كم | روشهاي گوناگوني براي تعيين مشخصه هاي لاستيك در دماهاي كم استفاده شده است كه به طور كلي در دو گروه تقسيم بندي مي شوند الف- اندازه گيري تردي {Brittleness} در دماهاي كم به كمك آزمون ضربه اي ب- اندازه گيري مدول در دماهاي كم گيره آزمون هاي متفاوتي آنچنان كه در مشخصات مربوطه درج مي شود براي هر روش مورد نياز است ASTM D123 براي اندازه گيري ترددي است. BS 903PT A 13 و ASYM D 1053 براي اندازه گيري مدول است. دو روش آزمون ساده ، آزمون خمش و بازگشت {REtraction} است. در آزمون خمش يك آزمون 100* 25 ميليمتر روي يك ماهيچه كه معمولا قطر آن 10 برابر ضخامت آزمونه است {معمولا 25mm} خمانده ميشود اگر نمونه بدون ترك خوردن بخمد ماده در آن دما منعطف فرش مي شود در آزمون بازگشت ،نمونه كشيده شده و در اين هنگام تا زير دماي انتقال شيشه اي آزمونه سرد مي شود. {يعني دمايي كه در آن لاستيك صلب مي شود} سپس دما به آرامي و يا پله اي بالا برده مي شود . دمايي كه در آن لاستيك خود را جمع مي كند {Retract} ضبط مي شود بايد توجه كرد كه كشپارها بهنگام سرد كردن از فاز لاستيكي به فاز چرمي مي روند و پس از آن وارد فاز شيشه اي مي شوند روشهاي متفاوت به دليل حساسيت هاي مختلف نسبت به مرحله چرمي مي تواند منجر به اعداد متفاوتي شود |
D2138 D1053 D1329 |
BS903 partA25 BS903 partA29 BS5294
|
ISO R/812 ISO 2921 |
پيرشدگي شتاب داده شده | پيرشدگي گرمايي به طور گسترده اي به عنوان روشي براي ارزيابي ويژگي هاي پيرشدگي در دراز مدت استفاده مي شود. سختي و آزمون كشش با آزمونه هاي دمبل شكل در يك گرمخانه مجهز به سيستم تهويه هوا براي يك دوره مشخص زماني در يك دماي معين {7 روز ر 70c} قرار داده مي شوند سپس ويگي هاي آن بيش از آزمون پيرشدگي سنجيده مي شود درصد باقيمانده براي هر ويگي ضبط مي شود{تغيير در سختي به درجه ضبط مي شود} |
D573 | ISO 188 |
|